Οποιαδήποτε προσέγγιση θρησκευτικού, φιλοσοφικού ή ψυχολογικού χαρακτήρα προτρέπει στην άρνηση της σκιώδους πλευράς της ανθρώπινης φύσης και στοχεύει, με τεχνικές σκέψης ή συμπεριφοράς, στον εξοστρακισμό της και σε μια δήθεν εσωτερική κάθαρση, όχι μόνον επικινδύνως αρνείται την εγγενή αυτή σκιά ως υγιές κομμάτι του ψυχισμού – κατακερματίζοντας, ως εκ τούτου, με τρόπο ψυχωσικό, την ίδια την ψυχή – αλλά επιτείνει την προβολή του αρνητικού σε άλλα πρόσωπα ή ομάδες και σε απόβλητα κομμάτια του εαυτού, ενισχύοντας, έτσι, έτι περαιτέρω, έναν διασπαστικό τρόπο σχέσης και ύπαρξης με τον ίδιο τον Εαυτό και τον Άλλον.
Αυτή είναι η κύρια βάση της ψυχωσικής παθολογίας, η οποία, δυστυχώς, συστήνεται, αφειδώς και παραδόξως, ως σωτηρία της ψυχής, από σωρεία ‘Σχολών Νεοεποχικής Σκέψης’, ‘Γκουρού Υπερβατικής Πλεύσης’ και ‘Ειδικών Ψυχικής Υγείας’ που μοιράζονται ως κοινά στοιχεία αυτήν καθεαυτήν την άρνηση, μαζί με μια έπαρση και παραληρηματική ψευδαίσθηση παντοδυναμίας, όλα στοιχεία πολέμια της πραγματικότητας αυτών που δεν αντέχουν να την δουν, μηδέ να την διαχειριστούν.
Ο ισορροπημένος άνθρωπος, όχι μόνον αναγνωρίζει, αλλά αγκαλιάζει, με επίγνωση και αποδοχή, την σκιά του, την ζοφερή πλευρά της ύπαρξης, όπως και εργάζεται και συνδιαλέγεται με αυτές, κοπιωδώς, σε όλη του την ζωή, με σκοπό την προσωπική του απαρτίωση και εξέλιξη, αλλά και την υγιέστερη σχέση του με τον Άλλον και την Κοινωνία.